Przyczyny nieefektywności zabiegów dezynsekcji na przykładzie zwalczania pluskwy domowej (Cimex lectularius)

W ostatnich latach w związku z pandemią wywołaną przez koronawirus pojawiło się wiele firm, które postanowiły działać w sektorze dezynfekcji, tym samym mniej lub bardziej świadomie, wchodząc w branżę DDD. Jednak branża DDD to nie tylko dezynfekcja, a więc tego typu firmy dostają zapytania związane także z deratyzacją czy właśnie dezynsekcją. Bez odpowiedniego doświadczenia i przygotowania, firmy te mogą być nieskuteczne. Coraz częściej doświadczone firmy dostają informację od klientów, że szukają kogoś, kto „poprawi” po poprzednim wykonawcy. Spróbujmy przybliżyć temat tego, czym jest pluskwa domowa oraz wywnioskować, z czego może wynikać nieefektywność zabiegów dezynsekcji na przykładzie zwalczania pluskwy domowej (Cimex lectularius).

Czym jest pluskwa domowa (Cimex lectularius)?

Cimex lectularius to gatunek Cimicidae (pluskwy domowe). Jego głównymi żywicielami są ludzie – i jest to jeden z głównych „uciążliwych szkodników” na świecie.

Chociaż pluskwy domowe mogą być zarażone co najmniej 28 ludzkimi patogenami, żadne badania nie wykazały, że owady są w stanie przenosić którykolwiek z nich na ludzi. Wykryto je w opornym na metycylinę Staphylococcus aureus (MRSA) oraz w opornym na wankomycynę Enterococcus faecium (VRE), ale znaczenie tego jest wciąż nieznane.

Badania nad potencjalnym przenoszeniem HIV, MRSA, wirusowego zapalenia wątroby typu B, wirusowego zapalenia wątroby typu C i wirusowego zapalenia wątroby typu E nie wykazały, że pluskwy mogą przenosić te choroby. Istnieją jednak dowody na to, że arbowirusy mogą być przenoszone.

Ukąszenia pluskiew lub cimicosis mogą prowadzić do szeregu objawów skórnych, od braku widocznych efektów po widoczne pęcherze. Typowym dla ugryzienia pluskwy jest kilka ukąszeń występujących blisko siebie. Efekty obejmują wysypki skórne, efekty psychologiczne (odnosi się wrażenie, że owady chodzą po ciele, mimo braku ich obecności) i objawy alergiczne.

Jak wygląda pluskwa domowa?

Gdzie występuje pluskwa domowa?

W języku angielskim pluskwa domowa nosi nazwę „bed bug”, co w wolnym tłumaczeniu oznacza żuka łóżkowego. Taka nazwa ma świetne odniesienie do rzeczywistości, gdyż bardzo często, o ile nie w większości przypadków, pluskwy wybierają na swoje siedlisko łóżko, na którym to mają dostęp do żywiciela niemal co noc. W łóżku pluskwa może zagnieździć się dosłownie wszędzie. Punkty, na które należy zwrócić uwagę, to łączenie materiału, zagięcia materiału, membrana z tyłu łóżka lub od spodu łóżka, maskująca szkielet meblu, metalowe prowadnice, wszystkie szczeliny występujące w łóżkach, kołki/nóżki/podpórki, na których łóżko stoi. Kolejnymi newralgicznymi miejscami są: sama pościel, prześcieradła, poduszki. Jeżeli nie są regularnie pranie w wysokiej temperaturze, prasowane i wietrzone, to z zainfekowanego łóżka z pewnością przeniosą się także na nie.

Miejsca, które wydają się nam nieatrakcyjne dla tego owada, a jednak często są jego ulubionym miejscem do złożenia jaj i samego bytowania: ramy obrazów, listwy przypodłogowe, przestrzeń pod gumolitem i panelami podłogowymi, stoły, krzesła, gniazdka, przełączniki, pęknięcia w ścianach czy nawet farbie, pod tapetami, tył mebli.

To, co pozwala pluskwie na zlokalizowanie żywiciela, to wydychany dwutlenek węgla. Najwięcej będziemy go wydalać właśnie podczas snu, gdyż jesteśmy w jednym miejscu i teoretycznie w jednej pozycji, ponadto nasze zmysły też są uśpione, dlatego nie odczuwamy poruszającego się owada po naszym ciele, a ugryzienia są mniej odczuwalne lub traktujemy je, jako zwykłe swędzenie.

Jak przenoszone są pluskwy?

Najczęściej pluskwy podróżują jako pasażerowie na gapę w bagażu, chociaż mogą być przenoszone przez meble i inne rzeczy, a także poprzez rozprzestrzenianie się na sąsiednie nieruchomości. Owady żyją zwykle w okolicy trzech do pięciu metrów od żywiciela, jednak jeżeli są zmuszone, to potrafią wykorzystać piony kanalizacyjne, wentylacyjne w blokach mieszkalnych, nieszczelności w pionach grzewczych, szczeliny w przechodzących kablach, między ścianami, a nawet przejść oknem do sąsiedniego mieszkania. Ponieważ nie ma obowiązkowych wymogów dotyczących zgłaszania, dokładne dane dotyczące występowania pluskiew nie są znane, a ze względu na często związane z nimi poczucie wstydu lub obawę o przypisanie sobie opinii osoby niechlujnej i niehigienicznej wielu inwazji po prostu się nie zgłasza.

Zwalczanie i profilaktyka

Pluskwa posiada w dolnej partii ciała specjalny gruczoł, za pomocą którego wydziela oleistą substancję, kiedy owad czuje się zagrożony. Wybrane źródła podają, że zapach owej oleistej substancji przypomina woń zgniłych malin. Może on pomóc w rozpoznaniu, czy dom jest zasiedlony przez pluskwy. Dzięki temu charakterystycznemu zapachowi istnieje możliwość wytresowania psa, aby wytropił gniazdo pluskiew w mieszkaniu, w którym trudno zlokalizować gniazdo gołym okiem.

Zwalczanie pluskiew można wykonać na kilka sposobów:

1. Poprzez wymrażanie ich suchym lodem o temperaturze –78 °C.
2. Gorącym powietrzem o temperaturze powyżej 65 °C.
3. Metody chemiczne:
   • Użycie zamgławiacza ULV. Jest to generator zimnej mgły, który wytwarza mikroskopijne krople (ok. 20 µm). Dzięki temu preparat biobójczy (rozcieńczony z wodą) może wniknąć w najmniejsze szczeliny, w których kryją się pluskwy. Ta metoda nie nadaje się jednak do stosowania z preparatami mikrokapsułkowymi, posiadającymi wartość rezydualną. Wartość rezydualna to inaczej czas, przez jaki działa środek zabezpieczający przed ponownym pojawieniem się pluskiew, otoczony jest on mikrokapsułką.
   • Istnieją także gazowe metody zwalczania pluskwy domowej, jednak nie we wszystkich sytuacjach są one zalecane lub możliwe do spełnienia ze względu na głębokie przesiąkanie gazu przez materiały oraz przez jego długie utrzymywanie się.
   • Tradycyjny oprysk, wykonywany przy użyciu standardowego opryskiwacza z pompką.
   • Zamgławianie na gorąco, w wyniku tego zabiegu wytwarza się gęsty biały dym. Metoda ta nie jest wykorzystywana zbyt często w mieszkaniach. Głównie używamy tej metody przy dezynsekcji lub dezynfekcji otwartych terenów.

Przyczyny nieefektywności zabiegów dezynsekcji na przykładzie zwalczania pluskwy domowej

Na rynku znajduje się wiele środków o nowoczesnej formule. Niegdyś przy użyciu środka DDT lub Dichlorfos Dichlorodifenylotrichloroetan (łac. Clofenotanum; DDT, Azotox), jednak ze względu na wysoką toksyczność i nieumiejętne wykorzystywanie, został na ten moment wycofany z produkcji i zakazany w użyciu. Do najbardziej powszechnych substancji używanych w zwalczaniu pluskiew na dzień dzisiejszy zaliczamy: permetrynę, cypremetrynę, Alfa-cypermetryna, PBO - Butotlenek piperonylu, cyfenotrynę, praletrynę, tetrametrynę, deltametrynę. W zależności od produktu, wspomniane substancje występują samodzielnie lub razem w różnych proporcjach i stężeniach. Również stężenia robocze zależne są od rodzaju wybranej metody ULV/oprysk/zamgławianie na gorąco. Mimo iż współcześnie dysponujemy świetnymi środkami chemicznymi do zwalczania owadów, to nawet najlepszy i najmocniejszy środek nie będzie skuteczny, jeżeli zabieg będzie wykonany niedokładnie i bez należytej wiedzy. Należy pamiętać o dokładnym pokryciu substancją biobójczą wszystkich newralgicznych miejsc oraz powierzchniach mogących stanowić drogę dla owadów.

Najczęściej zabieg jest nieskuteczny, ponieważ został wykonany zbyt szybko, niestarannie, sporządzono złe stężenie, spryskano nieodpowiednie miejsca, zapomniano spryskać np. spód łóżka lub tył łóżka.

Aby więc uniknąć nieskutecznego wykonania zabiegu, a tym samym niepotrzebnego wydatku, należy zawsze skontaktować się z profesjonalną firmą DDD, a przy wyborze wykonawcy należy kierować się wiedzą i doświadczeniem wykonawcy, opinią, a także rozmową na temat samego zabiegu.